การสร้างห้องน้ําผู้สูงอายุให้ปลอดภัย ลดล้ม ลดลื่น ไร้กังวล

เมื่ออายุมากขึ้น ร่างกายย่อมเปลี่ยนไป ไม่ว่าจะเป็นแรงกล้ามเนื้อ การเคลื่อนไหว หรือการทรงตัว ห้องน้ำที่ใช้กันทุกวันจึงอาจกลายเป็นพื้นที่อันตรายสำหรับคนในบ้านที่เป็นผู้สูงอายุ หลายครอบครัวจึงเริ่มให้ความสำคัญกับการปรับปรุงหรือสร้างห้องน้ําผู้สูงอายุเพื่อช่วยลดความเสี่ยงจากการลื่นล้ม ซึ่งอาจนำไปสู่การบาดเจ็บรุนแรงได้ บทความนี้จะพาไปดูว่า ถ้าอยากมีแบบห้องน้ําผู้สูงอายุที่ใช้งานง่ายและปลอดภัยจริง ต้องใส่ใจรายละเอียดอะไรบ้าง ลองตามไปดูกัน

ห้องน้ําผู้สูงอายุคืออะไร

ห้องน้ําผู้สูงอายุ คือห้องน้ำที่ได้รับการออกแบบและปรับปรุงเป็นพิเศษ เพื่อรองรับการใช้งานของบุคคลวัยสูงอายุ หรือผู้ที่มีข้อจำกัดในการเคลื่อนไหว โดยคำนึงถึงหลักการด้านความปลอดภัย ความสะดวกสบาย และการเข้าถึงเป็นสำคัญ จุดประสงค์หลักคือการลดความเสี่ยงจากการหกล้ม ลื่นไถล หรือการบาดเจ็บที่อาจเกิดขึ้นได้ง่ายในห้องน้ำทั่วไป ซึ่งเป็นการออกแบบที่เน้นความเข้าใจในสรีระและข้อจำกัดของผู้สูงอายุ เพื่อให้สามารถทำกิจวัตรส่วนตัวได้อย่างอิสระและมั่นใจ

การออกแบบห้องน้ําผู้สูงอายุ สำคัญอย่างไร

หลายคนอาจมองว่าแค่เปลี่ยนสุขภัณฑ์ก็พอ แต่จริง ๆ แล้วการออกแบบห้องน้ําผู้สูงอายุเป็นเรื่องละเอียดอ่อน เพราะเป็นพื้นที่เสี่ยงที่สุดห้องหนึ่งในบ้าน อุบัติเหตุลื่นล้มอาจทำให้เกิดกระดูกหักหรือบาดเจ็บรุนแรงได้ การวางแผนตั้งแต่แรกจะช่วยให้ผู้สูงอายุใช้ชีวิตได้อย่างมั่นใจและลดความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุ

• ลดความเสี่ยงในการลื่นล้ม พื้นผิวที่ลื่น หรือความต่างระดับเพียงเล็กน้อย อาจทำให้ผู้สูงอายุหกล้มได้ง่าย การเลือกใช้วัสดุที่ไม่ลื่นและมีการยึดเกาะที่ดี จะช่วยลดความเสี่ยงเรื่องอุบัติเหตุใน ห้องน้ำคนแก่
• เพิ่มความสะดวกสบาย การออกแบบที่คำนึงถึงสรีระ เช่น การติดตั้งราวจับที่แข็งแรง หรือการเลือกสุขภัณฑ์ที่เหมาะสม จะช่วยให้ผู้สูงอายุใช้งานได้สะดวกสบายและคล่องตัวมากขึ้น
• สร้างความมั่นใจ เมื่อผู้สูงอายุรู้สึกปลอดภัยในการใช้ห้องน้ำ พวกเขาก็จะมีความมั่นใจในการทำกิจวัตรประจำวันมากขึ้น ซึ่งส่งผลดีต่อจิตใจและคุณภาพชีวิตโดยรวม
• ใช้งานได้ยาวนาน การปรับปรุงแบบห้องน้ําผู้สูงอายุให้เหมาะสมตั้งแต่แรก จะทำให้สามารถใช้งานได้ยาวนานขึ้น และลดค่าใช้จ่ายในการปรับปรุงซ้ำซ้อนในอนาคต

สิ่งที่ควรคำนึงเวลาทำห้องน้ำคนแก่

เมื่อคิดจะปรับปรุงหรือสร้างห้องน้ำสำหรับผู้สูงอายุ มีหลายสิ่งที่เราต้องให้ความสำคัญ เพื่อให้ได้แบบห้องน้ําผู้สูงอายุที่ตอบโจทย์การใช้งานจริงและปลอดภัยที่สุด

• พื้นที่ใช้สอยต้องกว้างพอสำหรับการเคลื่อนไหวอย่างปลอดภัย
• แสงสว่างที่เพียงพอและเหมาะสม
• วัสดุก่อสร้างที่ไม่ก่อให้เกิดอันตราย
• อุปกรณ์ช่วยเหลือที่จำเป็น
• ระบบระบายอากาศที่ดี
• สีสันที่ช่วยให้มองเห็นได้ชัดเจน
• ความสูงของอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่เหมาะสมกับสรีระ

หลักการสร้างห้องน้ําผู้สูงอายุ

การสร้างห้องน้ำสำหรับผู้สูงอายุที่ดีต้องอาศัยหลักการออกแบบที่เน้นความปลอดภัยและใช้งานง่าย โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้

1. ห้องน้ำควรกว้างอย่างน้อย 1.5 x 2 เมตร

ขนาดของพื้นที่ถือเป็นเรื่องสำคัญอันดับแรก เพราะการเคลื่อนไหวของผู้สูงอายุมักช้าลง รวมถึงบางคนอาจต้องใช้รถเข็นช่วยในการเดินทางภายในบ้าน การมีพื้นที่กว้างตั้งแต่ 1.5 x 2 เมตรขึ้นไปจะช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถเคลื่อนตัวได้อย่างสะดวก ลดความเสี่ยงที่จะชนกับขอบมุมหรือสิ่งกีดขวาง โดยเฉพาะบริเวณจุดกลับตัวควรเผื่อรัศมีให้รถเข็นหมุนได้อย่างน้อย 150 เซนติเมตร 

2. เลือกพื้นผนังสีตัดกัน

เรื่องสีของพื้นและผนังอาจดูเหมือนไม่สำคัญ แต่จริง ๆ แล้วมีผลต่อความปลอดภัยโดยตรงสำหรับผู้สูงอายุที่สายตาเริ่มพร่ามัวหรือมองเห็นระยะใกล้ได้น้อยลง หากพื้นและผนังเป็นสีใกล้เคียงกัน อาจทำให้แยกขอบเขตไม่ชัด เกิดการก้าวพลาดหรือสะดุดได้ง่าย วิธีแก้ที่ดีคือการเลือกใช้คู่สีที่ตัดกันอย่างชัดเจน เช่น เลือกพื้นกระเบื้องสีเข้ม แล้วใช้กระเบื้องผนังสีอ่อน

3. พื้นเรียบระดับเดียวทั้งห้อง

หลายบ้านมักแบ่งระดับพื้นเพื่อแยกโซนแห้งเปียก แต่สำหรับห้องน้ำผู้สูงอายุ การมีพื้นต่างระดับถือว่าอันตรายมาก เพราะเป็นจุดสะดุดล้มที่พบบ่อย ทางที่ดีควรออกแบบให้พื้นห้องน้ำเรียบเสมอกันทั้งหมด ไม่ว่าจะโซนอาบน้ำหรือโซนล้างหน้า แล้วใช้รางระบายน้ำ (Linear Drain) แบบรางน้ำทิ้งกันกลิ่นแทนการกั้นธรณีประตู วิธีนี้จะช่วยให้น้ำไม่ไหลออกนอกพื้นที่เปียก หากจำเป็นต้องใช้รถเข็นก็เข็นได้สะดวก ไม่มีสเต็ปหรือขอบต่างระดับให้เป็นอันตราย

4. วัสดุพื้นห้องน้ำต้องไม่ลื่น

พื้นห้องน้ำถือเป็นจุดเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุมากที่สุด โดยเฉพาะเมื่อมีน้ำหรือสบู่ตกค้าง การเลือกวัสดุปูพื้นที่เหมาะสมจึงเป็นสิ่งที่ห้ามมองข้ามเด็ดขาด ควรเลือกกระเบื้องผิวหยาบหรือกระเบื้องกันลื่นที่มีค่าความฝืดสูงพอเหมาะ ทั้งในโซนเปียกและโซนแห้ง เพื่อให้ผู้สูงอายุเดินได้มั่นคงทุกจุด ไม่เกิดการลื่นล้มง่าย หากเป็นไปได้อาจใช้แผ่นยางกันลื่นหรือพื้นไวนิลช่วยเสริมจุดเสี่ยง เช่น หน้าฝักบัวหรือรอบอ่างล้างหน้า เพื่อเพิ่มความปลอดภัยอีกชั้น

5. เลือกใช้ประตูบานเลื่อน

ประตูห้องน้ำที่ปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุควรออกแบบให้ใช้งานง่ายที่สุด แนะนำให้เลือกใช้ประตูบานเลื่อนรางแขวนด้านบน หรือถ้าเป็นบานเปิด ควรออกแบบให้เปิดออกด้านนอก เพราะหากเกิดอุบัติเหตุหรือมีคนล้มภายในห้อง จะสามารถเปิดเข้าไปช่วยได้ทันทีโดยไม่มีสิ่งกีดขวาง บานเลื่อนยังช่วยประหยัดพื้นที่ ใช้งานสะดวกเพราะไม่มีธรณีประตูหรือรางด้านล่างให้สะดุด และอย่าลืมเลือกมือจับแบบก้านโยกหรือคันโยกที่เปิดปิดง่ายกว่าลูกบิด เหมาะสำหรับมือที่แรงน้อยหรือมีปัญหาข้อมือ

6. อุปกรณ์ในห้องน้ำใช้งานง่าย สะดวก

การเลือกสุขภัณฑ์และอุปกรณ์ต่าง ๆ ควรเน้นที่การใช้งานง่ายและสะดวกสบาย เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้อย่างอิสระและปลอดภัย

• สุขภัณฑ์ เลือกโถสุขภัณฑ์ที่มีที่กดชำระแบบคันโยกอยู่ด้านหน้าหรือด้านข้าง เพื่อความสะดวกในการใช้งาน และมีความสูงเหมาะสมกับสรีระของผู้ใช้งาน ประมาณ 43-45 เซนติเมตร
• อ่างล้างหน้า ควรเป็นแบบติดตั้งผนัง หรือมีโครงสร้างที่มั่นคง ไม่มีตู้ใต้อ่าง และมีส่วนเว้าโค้งด้านหน้า เพื่อให้รถเข็นสามารถเข้าถึงได้ง่าย ก๊อกน้ำควรเป็นแบบก้านปัดที่เปิด-ปิดได้สะดวกโดยไม่ต้องใช้แรงมาก
• ฝักบัว ควรเป็นแบบสายอ่อนและมีก้านปรับระดับความสูงได้ เพื่อให้ใช้งานได้สะดวกทั้งในท่านั่งและท่ายืน
• ที่นั่งอาบน้ำ หากมีพื้นที่ ควรติดตั้งเก้าอี้สำหรับอาบน้ำแบบพับเก็บได้ หรือเก้าอี้สี่ขาที่มั่นคง มีพนักพิงและที่วางแขน เพื่อช่วยพยุงตัวขณะลุกนั่ง
• ที่ใส่กระดาษชำระ ควรติดตั้งในตำแหน่งที่หยิบง่าย ไม่ต้องเอี้ยวตัวมากนัก
• ราวแขวนผ้า ควรอยู่ในระดับความสูงที่หยิบใช้งานได้สะดวกทั้งในท่ายืนและท่านั่ง

7. ใช้หลอดไฟสีขาว (Daylight) หลีกเลี่ยงไฟสีส้ม

ห้องน้ำที่ดีสำหรับผู้สูงอายุควรมีไฟส่องสว่างเพียงพอทั่วทั้งห้อง โดยเฉพาะบริเวณที่มีความเสี่ยงลื่นหรือสะดุด เช่น โถสุขภัณฑ์ ทางเดิน พื้นที่อาบน้ำ ควรเลือกหลอดไฟสีขาวหรือ Daylight เพราะให้ความสว่างชัด เห็นสิ่งของและพื้นผิวได้แม่นยำ หลีกเลี่ยงการใช้ไฟสีส้มหรือแสงวอร์มไวท์เพราะอาจทำให้มองเห็นสีหรือเงาผิดเพี้ยน โดยเฉพาะช่วงกลางคืนที่สายตาผู้สูงอายุจะพร่ามัวง่าย นอกจากนี้ ควรเลือกไฟที่เปิดใช้งานง่าย สวิตช์ไฟควรอยู่ในระดับที่กดได้โดยไม่ต้องก้มมาก

8. ติดตั้งราวจับทรงตัวเพื่ออำนวยความสะดวก

ราวจับทรงตัวเป็นอุปกรณ์สำคัญที่ช่วยเพิ่มความปลอดภัยให้กับห้องน้ําผู้สูงอายุ ควรติดตั้งในจุดต่าง ๆ ตามความเหมาะสม เช่น ข้างโถสุขภัณฑ์สำหรับช่วยในการลุกนั่ง บริเวณอ่างล้างหน้าเพื่อช่วยพยุงตัว และตามผนังทางเดินเพื่อช่วยทรงตัวขณะเดิน ราวจับต้องทำจากวัสดุที่แข็งแรงเช่นสแตนเลส สามารถรับน้ำหนักได้ดี และติดตั้งให้มั่นคงแข็งแรง ไม่สูงหรือต่ำเกินไป

9. ติดตั้งปุ่มกดสัญญาณขอความช่วยเหลือ

แม้จะเตรียมห้องน้ำให้รอบด้านแล้ว แต่อุบัติเหตุอาจเกิดได้ทุกเวลา การติดตั้งปุ่มกดสัญญาณขอความช่วยเหลือภายในห้องน้ำจะเพิ่มความอุ่นใจให้ผู้สูงอายุได้มากขึ้น ตำแหน่งควรอยู่ใกล้โถสุขภัณฑ์และจุดอาบน้ำ เพื่อให้กดได้แม้ในท่านั่งหรือตอนล้มลง ปุ่มควรมีระบบกันน้ำและเชื่อมต่อเสียงหรือไฟแจ้งเตือนไปยังส่วนอื่นของบ้าน เพื่อให้คนในบ้านมาช่วยเหลือได้ทันท่วงที ลดความเสี่ยงที่ผู้สูงอายุต้องรอนานเมื่อเกิดเหตุไม่คาดฝัน

การดูแลรักษาห้องน้ำผู้สูงอายุ

• ทำความสะอาดพื้นผิวกันลื่นอย่างสม่ำเสมอเพื่อรักษาความฝืด
• ตรวจสอบการทำงานของอุปกรณ์ต่าง ๆ เป็นประจำ
• เช็ดน้ำให้แห้งทันทีหลังใช้งานเพื่อป้องกันการลื่น
• ตรวจสอบความมั่นคงของราวจับและอุปกรณ์ช่วยเหลือ
• ล้างรางน้ำทิ้งกันกลิ่นให้ไม่อุดตัน
• เปลี่ยนอุปกรณ์ชำรุดทันที

สรุปบทความ

การออกแบบห้องน้ําผู้สูงอายุให้ปลอดภัยและใช้งานง่ายต้องคำนึงถึงรายละเอียดทุกส่วน ตั้งแต่ขนาดพื้นที่ที่เหมาะสม การเลือกใช้วัสดุที่ไม่ลื่น การติดตั้งอุปกรณ์ช่วยเหลือ ไปจนถึงแสงสว่างที่เพียงพอ ทุกองค์ประกอบเหล่านี้จะช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถใช้ชีวิตอย่างมั่นใจมากขึ้น พร้อมทั้งลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้น

หากคุณกำลังวางแผนปรับปรุงห้องน้ำสำหรับผู้สูงอายุในครอบครัว Alusite จำหน่ายวัสดุจบงานพื้นและผนังคุณภาพดี มีให้เลือกหลากหลายหมวด ไม่ว่าจะเป็นคิ้วอลูมิเนียม จมูกบันไดอลูมิเนียม คิ้วไฟบันได คิ้วอลูมิเนียมปิดรอยต่อพื้น คิ้วอลูมิเนียมเชื่อมทางลาด รวมถึงรางระบายน้ำทิ้งคุณภาพดี ทีมงานของเราพร้อมให้คำแนะนำ เพื่อให้ได้วัสดุที่ลงตัวที่สุดกับสไตล์และงบประมาณของคุณ

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ : 

• Line : @alusite
• โทร. : 038-571 612-13 / 038-842 748-49